Ο ποταμός Οχτσουτσάι, ο οποίος ξεκινάει από την Αρμενία και ρέει μέσα από τα εδάφη του Αζερμπαϊτζάν, μολύνθηκε τόσο πολύ με βιομηχανικά απόβλητα που κατέστη ακατάλληλος για αρδευτικούς σκοπούς. Επιπλέον, όλα τα ψάρια του ποταμού έχουν εξαφανιστεί.
Η γερμανική εταιρεία «CRONIMET», ένας ενεργός παίκτης στον τομέα της εξόρυξης της Αρμενίας, αγνοεί τυχόν περιβαλλοντικές επιπτώσεις που προκαλούνται από τις δραστηριότητές της, παρά τις πολυάριθμες δημόσιες δηλώσεις συμμόρφωσης με τα περιβαλλοντικά πρότυπα.
Το συνολικό μήκος του ποταμού Οχτσουτσάι είναι 83 χλμ., με το μεγαλύτερο μέρος του να περνάει από την περιοχή Σιουνίκ της Αρμενίας. Τα κατάντη του ποταμού βρίσκονται την περιφέρεια Ζανγκιλάν, τα πρόσφατα απελευθερωμένα εδάφη από την αρμενική κατοχή.
Το επίπεδο της ρύπανσης του ποταμού Οχτσουτσάι είναι εξαιρετικά σημαντικό για το Αζερμπαϊτζάν, λαμβάνοντας υπόψη ότι ρέει στον ποταμό Aράς, τον δεύτερο μεγαλύτερο ποταμό στον Νότιο Καύκασο. Ο ποταμός Aράς, ο μεγαλύτερος δεξιός παραπόταμος του ποταμού Kύρου, διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην άρδευση των καλλιεργήσιμων εκτάσεων του Αζερμπαϊτζάν. Ωστόσο, δεδομένης της ποιότητας του νερού στο ποτάμι, η χρήση του για οικιακές και γεωργικές ανάγκες μπορεί να προκαλέσει εξαιρετικά αρνητικές επιπτώσεις.
Η απελευθέρωση των εδαφών του Αζερμπαϊτζάν που κατείχε προηγουμένως η Αρμενία, εξασφάλισε πρόσβαση στους οικολόγους του Αζερμπαϊτζάν στους τοπικούς ποταμούς που ρέουν, ιδίως, μέσω των εδαφών της περιφέρειας Zανγκιλάν. Τα αποτελέσματα των δειγμάτων νερού από τον ποταμό Οχτσουτσάι που πραγματοποιήθηκε από τον Ιανουάριο έως τον Μάρτιο του 2021 έδειξαν υψηλή περιεκτικότητα βαρέων μετάλλων, συγκεκριμένα, χαλκού, μολυβδαινίου, μαγγανίου, σιδήρου, ψευδαργύρου και χρωμίου.
Σύμφωνα με την έκθεση του Υπουργείου Οικολογίας του Αζερμπαϊτζάν, το περιεχόμενο της χημικής ένωσης χαλκού-μολυβδαινίου ήταν κατά 2 φορές υψηλότερο από τον κανόνα, του σιδήρου κατά 4 φορές και του νικελίου κατά 7 φορές. Ανά περιόδους, το χρώμα του ποταμού Οχτσουτσάι άλλαζε είτε σε λευκό είτε σε όξινο-κίτρινο. Τον Μάρτιο 2021, καταγράφηκε μαζικός θάνατος πέστροφας.
Η υψηλή περιεκτικότητα βαρέων μετάλλων στα νερά καταστρέφει όχι μόνο τη πανίδα του ποταμού, αλλά είναι επίσης εξαιρετικά επικίνδυνη για την ανθρώπινη υγεία. Η χρήση του μολυσμένου νερού μπορεί να οδηγήσει σε επιβλαβείς συνέπειες, από τις διαταραχές των γαστρεντερικών οδών, τις καταστρεπτικές διεργασίες στα νεφρά και τον οστικό ιστό έως τις διαταραχές των καρδιαγγειακών, νευρικών και αιμοποιητικών συστημάτων του σώματος.
Είναι γεγονός ότι ένας μεγάλος αριθμός αλάτων των βαρέων μετάλλων εισέρχεται στο περιβάλλον ως αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων των επιχειρήσεων εξόρυξης και μεταποίησης. Αυτό οδηγεί στην άποψη ότι μια από τις μεγαλύτερες μεταλλευτικές επιχειρήσεις στην Αρμενία, η οποία βρίσκεται στην επαρχία Σιουνίκ, στην κορυφή του ποταμού Οχτσουτσάι (στα αρμενικά ονομάζεται Βόχτσι), ρίχνοντας τα απόβλητα παραγωγής της απευθείας στον ποταμό, χωρίς καμία προκαταρκτική επεξεργασία, δεν συμμορφώνεται καθόλου με τα παγκόσμια περιβαλλοντικά πρότυπα.
Αυτό ισχύει για την «Zangezur Copper and Molybdenum Combine», μία από τις βασικές επιχειρήσεις εξόρυξης στην Αρμενία, η οποία παράγει μολυβδαίνιο και συμπυκνώματα χαλκού. Αρμένιοι οικολόγοι, κατόπιν παρακολούθησης, αναγνώρισαν τον ρόλο της «Zangezur Copper and Molybdenum Combine» στη θλιβερή κατάσταση του ποταμού.
O έλεγχος έδειξε ότι εξαιτίας της εισροής ρύπων, σε συνδυασμό με τα επιφανειακά και υπόγεια ύδατα από το έδαφος του εν λειτουργία ορυχείου, καθώς και με τα λύματα που απορρίπτονται από τη «Zangezur Copper and Molybdenum Combine» στον ποταμό, κάτω από την πόλη Kαζαράν, η ποιότητα του νερού υποβαθμίζεται από τον βαθμό II στον βαθμό IV. Η δυνατότητα αυτοκαθαρισμού και αυτοαναγέννησης του ποταμού Οχτσουτσάι μειώνεται εξαιτίας της υψηλής περιεκτικότητας σε βαρέα μέταλλα και εξαιτίας της αύξησης της εισροής νερού από την εταιρεία.
Η «Zangezur Copper and Molybdenum Combine» (ZCMC) ανήκει σε πολλές εταιρείες. Οι περισσότερες μετοχές της ανήκουν στη γερμανική «CRONIMET Mining AG» (60%). Έτσι, η «CRONIMET» διαχειρίζεται το ορυχείο χαλκού-μολυβδαινίου Κατζαράν, το μεγαλύτερο στον Νότιο Καύκασο όσον αφορά τα αποθέματα χαλκού και μολυβδαινίου. Η «ZCMC» είναι ο μεγαλύτερος φορολογούμενος στην Αρμενία.
Η εταιρεία «CRONIMET HOLDING» ιδρύθηκε το 1980 στην Καρλσρούη της Γερμανίας. Η «CRONIMET» είναι ένας όμιλος εταιρειών που ανήκει στην οικογένεια του Πιλάρσκυ. Ο Διευθύνων Σύμβουλος της «CRONIMET» είναι ο 83χρονος Γκιούντερ Πιλάρσκυ, ο οποίος κατέχει αυτή τη θέση από την ίδρυσή της πριν από 40 χρόνια. Η «CRONIMET» δραστηριοποιείται στον μεταλλευτικό τομέα της Αρμενίας από το 1996. Το 2004, κατά την ιδιωτικοποίηση της «Zangezur and Copper Molybdenum Combine», η «CRONIMET Mining» απέκτησε το 60% των μετοχών της «ZCMC».
Παρά το γεγονός ότι οι εταιρείες του Ομίλου «CRONIMET» υπάρχουν σε διάφορες χώρες σε όλο τον κόσμο, από την Αφρική έως την Ασία, ο Γκιούντερ Πιλάρσκυ δεν κρύβει τις στενές σχέσεις και τη φιλία του με την Αρμενία. Ο Πιλάρσκυ όχι μόνο δραστηριοποιείται εδώ και πολλά χρόνια στην Αρμενία ως φίλος των Αρμενίων ηγετών, αλλά είναι επίσης Επίτιμος Πρόξενος της Αρμενίας στο γερμανικό κράτος της Βάδης-Βυρτεμβέργης από το 2006 για τις υπηρεσίες του στην ανάπτυξη της οικονομικής συνεργασίας μεταξύ της Γερμανίας και της Αρμενίας.
Είναι προφανές ότι η εξορυκτική βιομηχανία της Αρμενίας, η οποία διαδραματίζει βασικό ρόλο στην οικονομία αυτής της χώρας, καταστρέφει τα οικοσυστήματα όχι μόνο της ίδιας της Αρμενίας, αλλά και τα οικοσυστήματα των γειτονικών κρατών. Στο σημείο αυτό, το Αζερμπαϊτζάν έχει παγιδευτεί σε μια ευάλωτη θέση, καθώς τα εδάφη του βρίσκονται στα κατάντη αυτών των ποταμών. Έτσι, ο μολυσμένος ποταμός Οχτσουτσάι, που ρέει στον ποταμό Αράς, εισέρχεται τελικά στον ποταμό Κύρο, την κύρια κοίτη του Αζερμπαϊτζάν. Ως αποτέλεσμα, η ενδορχική λεκάνη της Κασπίας βρίσκεται υπό την απειλή σοβαρού κινδύνου.
