Αν πιστεύετε ότι ο καλύτερος τρόπος να πειθαρχήσετε το σκύλο σας είναι με μια δυνατή φωνή, ένα χτύπημα με την εφημερίδα ή ακόμη και με στέρηση φαγητού, τότε πρέπει να συνεχίσετε το διάβασμα.
Όσο κι αν σας κάνει εντύπωση, ένας σκύλος νιώθει μεγαλύτερη ασφάλεια όταν έχει έναν κηδεμόνα που τον καθοδηγεί. Και όχι όταν κάνει… του κεφαλιού του.
Όταν ο κηδεμόνας του, τον διορθώνει, κι όχι όταν τον μαλώνει. Τότε αρχίζει να αναπτύσσεται μια υγιής σχέση.
Το μάλωμα/τιμωρία, για μία συμπεριφορά που δεν επιθυμούμε από τον σκύλο μας, δεν διορθώνει τα πράγματα.
Όσο κι αν η λέξη πειθαρχία παραπέμπει στην υποταγή σε διαταγές, στην περίπτωση του σκύλου έχει άλλη έννοια: αυτή της καθοδήγησης.
Να δείξουμε στον σκύλο μας τι επιτρέπεται και τι όχι. Και δεν τον υποτάσσουμε με φωνή και τιμωρία.
Τον «υποτάσσουμε» με πραότητα, αυτοέλεγχο, καταδεκτικότητα.
Αλλά πώς μπορούμε να διορθώσουμε έναν σκύλο όταν κάνει κάτι που δεν είναι επιθυμητό;
Ρωτήσαμε την ενεργειακή εκπαιδεύτρια σκύλων, Ρενάτα Γρυπάρη.
1. Είναι κάποιες συμπεριφορές σκύλων, όπως, για παράδειγμα, να χοροπηδούν πάνω στους ανθρώπους κάθε φορά που τους αντικρίζουν, που ταλανίζουν τους κηδεμόνες τους.
Ας είμαστε ειλικρινείς: ο σκύλος έχει το δικαίωμα… να είναι σκύλος!
Αυτό σημαίνει ότι σκυλίσιες συμπεριφορές, όπως το να δαγκώνει στο παιχνίδι -ειδικά αν είναι κουτάβι-, να κάνει ζημιές, να συμπεριφέρεται απείθαρχα στη βόλτα, αλλά και να χοροπηδά πάνω στους ξένους, να κλαίει όταν μένει μόνος του, να λερώνει στα χαλιά, κ.λπ, είναι απολύτως φυσιολογικές.
Τέτοιες συμπεριφορές, ωστόσο, δεν παύουν να είναι ενοχλητικές για εμάς και να δυσκολεύουν τη συμβίωση με τον σκύλο μας.
Γι’ αυτό όλοι οι κηδεμόνες καλούμαστε, κάποιες φορές, να καθοδηγήσουμε τον σκύλο μας ως προς το τι επιτρέπεται και τι όχι.
Αυτό λέγεται πειθαρχία. Πρόκειται για μια διαδικασία, η οποία, αν και συχνά παραπέμπει σε αρνητικό περιεχόμενο, εάν γίνει με τον σωστό τρόπο, συμβάλλει στο χτίσιμο μιας υγιούς σχέσης μεταξύ κηδεμόνα και σκύλου.
2. Τι θα προσφέρει στον σκύλο η πειθαρχία;
Όσο κι αν φαίνεται περίεργο, ο σκύλος νιώθει περισσότερη ασφάλεια με έναν κηδεμόνα που τον καθοδηγεί, παρά με κάποιον που του δίνει την ελευθερία να κάνει ό,τι θέλει και όπως το θέλει.
Φυσικά, πειθαρχία δεν σημαίνει τιμωρία.
Μπορούμε να πειθαρχήσουμε τον σκύλο μας, χωρίς να γίνουμε αυταρχικοί. Και αυτό είναι το ζητούμενο, άλλωστε.
Ο κηδεμόνας θα πρέπει να διαθέτει πραότητα και αυτοέλεγχο.
Όσον αφορά ζητήματα πειθαρχίας, οι κηδεμόνες εστιάζουν στα λάθη των σκύλων τους, κι όχι στα λάθη που κάνουν οι ίδιοι.
Η αλήθεια, όμως, είναι ότι πολλά από τα προβλήματα πηγάζουν από τον συνδυασμό των λαθών των σκύλων και των κηδεμόνων τους.
3. Πώς μπορώ να πειθαρχήσω τον σκύλο μου, χωρίς να βλάψω τη σχέση εμπιστοσύνης που θέλω να έχω μαζί του;
Με έναν και μόνο τρόπο: διορθώνοντάς τον, κι όχι τιμωρώντας τον.
Οι δύο αυτές έννοιες είναι τελείως διαφορετικές μεταξύ τους. Και είναι πολύ σημαντικό να τις ξεχωρίσουμε.
Τι σημαίνει τιμωρώ και τι, διορθώνω;
Με λίγα λόγια, μπορούμε να πούμε ότι η τιμωρία έχει την έννοια της εκδίκησης, και, συχνά, είναι αυθαίρετη και περιττή, ενώ η διόρθωση εμπεριέχει την καθοδήγηση και σχετίζεται με τη φυσική συνέπεια μιας πράξης.
Ας το εξηγήσω καλύτερα με ένα παράδειγμα: Κάποιες μέρες ο σκύλος μου δεν συμπεριφέρεται καλά στη βόλτα: τραβάει πολύ, γαβγίζει σε διάφορα ερεθίσματα, έχει υπερένταση, δεν με ακούει και είναι τελείως απείθαρχος.
Ένα είδος τιμωρίας είναι να του φωνάξω και, ενδεχομένως, να τον χτυπήσω, ή να τον… αφήσω νηστικό (ναι, το έχω ακούσει κι αυτό!).
Αυτές, όμως, είναι εκδικητικές συνέπειες και, μάλιστα αυθαίρετες, αφού δεν προκύπτουν από την ίδια την πράξη. Εάν, όμως, αφού αρχικά τον διορθώσω και εκείνος δεν ανταποκριθεί, ακολουθήσει ως συνέπεια το να επιστρέψουμε σπίτι αμέσως και η βόλτα να τελειώσει γρήγορα, αυτό αποτελεί μια φυσική συνέπεια: Είσαι δύσκολος στη βόλτα, η βόλτα τελειώνει.
Η σύνδεση κακής πράξης – συνέπειας μοιάζει πιο φυσιολογική, καθώς η συνέπεια βρίσκεται σε λογική εξάρτηση με την άσχημη συμπεριφορά.
Η σημαντική ειδοποιός διαφορά, λοιπόν, μεταξύ του «μαλώνω/τιμωρώ» και του «διορθώνω», είναι η εξής: Στην τιμωρία υπάρχουν συνέπειες, απλώς επειδή ο σκύλος έκανε κάτι κακό (κακή πράξη – συνέπεια), και οι συνέπειες αυτές είναι άσχετες με την πράξη (π.χ. δύσκολος στη βόλτα – φωνές, ξύλο, νηστεία).
Στη διόρθωση, αντίθετα, υπάρχουν συνέπειες, όχι επειδή ο σκύλος έκανε κάτι κακό, αλλά επειδή δεν ανταποκρίθηκε στην καθοδήγησή μου, δηλαδή στην ευκαιρία που του έδωσα για να συνετιστεί (κακή πράξη – διόρθωση – συνέπεια), ενώ, επίσης, οι συνέπειες σχετίζονται με την πράξη (δύσκολος στη βόλτα – τελειώνει η βόλτα).
4. Όταν ένας κηδεμόνας διορθώνει τον σκύλο του, ποια στάση πρέπει να κρατάει;
Κάτι άλλο, που διαφοροποιείται στην τιμωρία και τη διόρθωση, είναι ο τόνος της φωνής μας.
Όταν πρόκειται για τη διόρθωση, ο τόνος της φωνής μας παραμένει φιλικός. Ο κηδεμόνας είναι ευπροσήγορος και δείχνει με τη στάση του ότι κατανοεί τη συμπεριφορά του σκύλου, αλλά είναι υποχρεωμένος να τη διορθώσει.
Στην τιμωρία, αντίθετα, υπάρχει θυμός, φανερός ή καλυμμένος. Ο τόνος της φωνής του κηδεμόνα είναι έντονος και απότομος, και εκφράζει απαίτηση, πίεση, ή εκδίκηση.
Σε αυτή την περίπτωση, ο κηδεμόνας μπαίνει σε μια ανταγωνιστική σχέση με τον σκύλο του για το ποιος θα επικρατήσει, πράγμα που είναι τελείως αντιπαραγωγικό.
5. Εν κατακλείδι, γιατί είναι προτιμότερη η διόρθωση από την τιμωρία;
Διότι στη διόρθωση, το πρώτο μου μέλημα είναι να καθοδηγήσω τον σκύλο μου με πραότητα, ώστε να συμπεριφερθεί σωστά την επόμενη φορά (επομένως, μαθαίνει το σωστό και το λάθος), ενώ στην τιμωρία, απλώς τον εκδικούμαι με βίαιο τρόπο επειδή έκανε κάτι λάθος.
Ο σκύλος είναι ένα πλάσμα που νιώθει, καταλαβαίνει, αισθάνεται και αντιλαμβάνεται πολύ περισσότερα πράγματα απ’ ό,τι φανταζόμαστε.
Αυτό, λοιπόν, που χρειάζεται, προκειμένου να σταματήσει μια προβληματική συμπεριφορά, είναι να έχει μια σαφή καθοδήγηση από έναν κηδεμόνα με αυτοέλεγχο, αυτοπεποίθηση, ηρεμία και θετική προδιάθεση.
Θα εκπλαγείτε από το πόσο γρήγορα θα ανταποκριθεί σε μια δυναμική αλλά χωρίς εντάσεις διόρθωση, που δεν θα τον φοβίσει, δεν θα τον τραυματίσει, αλλά… θα τον συνετίσει!
