Το ετήσιο τακτικό συνέδριο της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδος ξεκίνησε χθες στη Ρόδο με γενικό τίτλο «Περιφερειακή Διακυβέρνηση: Χτίζουμε την Ελλάδα της επόμενης μέρας» με τη συμμετοχή πολλών αυτοδιοικητικών στελεχών από όλη τη χώρα.
Στη σημερινή της τοποθέτησή της η Αντιπεριφερειάρχης ανέδειξε τη σημασία της περιφερειακής διακυβέρνησης, τόνισε τη ανάγκη αύξησης των πόρων, τη μεταρρύθμιση των διατάξεων για την κινητικότητα των υπαλλήλων, καθώς και την επιβεβλημένη μεταβίβαση αρμοδιοτήτων και κανονιστικών αποφάσεων στις αιρετές Περιφέρειες, ειδικά για μείζονα θέματα που απασχολούν τις τοπικές κοινωνίες.
Αναλυτικά η τοποθέτησή της:
«Αγαπητοί συνάδελφοι, κυρίες και κύριοι,
Αφού συγχαρώ την ΕΝΠΕ και την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου για τη φιλοξενία και την άρτια οργάνωση του ετήσιου μας Τακτικού Συνεδρίου που φιλοξενείται στην πανέμορφη Ρόδο, θέλω να επισημάνω ορισμένα σημεία στα οποία οφείλουμε επιτέλους να πιέσουμε και να βρούμε λύσεις για την εύρυθμη λειτουργία των αιρετών Περιφερειών.
Βρισκόμαστε πλέον σχεδόν 12 χρόνια μετά την εφαρμογή του Νόμου «Καλλικράτη» και την διαίρεση και διοίκηση της χώρας μας σε 13 Περιφέρειες.
Δεν θα υπεισέλθω στην αναγκαία αύξηση της χρηματοδότησης στις Περιφέρειες καθώς είναι ένα διαχρονικό αίτημα που πηγάζει από τις αυξημένες ανάγκες και υποχρεώσεις που έχουν οι αιρετές Περιφέρειες, προσφάτως δε από τις αυξάνουσες καταστροφές λόγω της κλιματικής αλλαγής, και θα τονιστεί από άλλους ομιλητές. Μετά από εκατοντάδες αλλαγές και τροποποιήσεις των διατάξεων και την εφαρμογή αυτών στην πραγματική διοίκηση και την καθημερινότητα παραμένουμε στάσιμοι εδώ και πολλά χρόνια σε βασικά ζητήματα που δυσχεραίνουν το έργο μας.
Παραμένει ανεκπλήρωτο το πάγιο αίτημα ετών, να μετεξελιχθεί επιτέλους η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση σε Περιφερειακή Διακυβέρνηση. Η πορεία, η εμπειρία και το έργο των Περιφερειών όλα αυτά τα χρόνια έχει εμπράκτως αποδείξει ότι είμαστε σε θέση να εφαρμόσουμε ένα νέο μοντέλο πολιτικής συμπεριφοράς, που θα διακρίνεται για την ταχύτητα, την αυτοματοποίηση και την αποτελεσματικότητα, πάντοτε με στόχο την καλύτερη δυνατή εξυπηρέτηση των συνανθρώπων μας. Ο βασικός στόχος είναι να περάσουμε από το συγκεντρωτικό κράτος σ΄ ένα μοντέλο περιφερειακής διακυβέρνησης, μέσα από την αποκέντρωση πόρων και αρμοδιοτήτων προς την Αυτοδιοίκηση και να είστε βέβαιοι ότι με αυτό τον τρόπο θα αναπτυχθεί περαιτέρω η χώρα μας.
Οι σύγχρονοι καιροί αλλά και τα νέα δεδομένα που προκύπτουν με την κλιματική αλλαγή, απαιτούν αναγνώριση, χαρτογράφηση, εκτίμηση, οριοθέτηση κινδύνων και αποτίμηση τρωτότητας δομών, υποδομών και βαθμού επικινδυνότητας με σύγχρονη επιστημονική προσέγγιση. Αυτά τα νέα δεδομένα και τα ξεχωριστά χαρακτηριστικά τα βιώνουμε καθημερινά, τα γνωρίζουμε, τα ακούμε από τους συμπολίτες μας και είμαστε οι πλέον κατάλληλοι να τα αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά. Με την εκχώρηση νέων αρμοδιοτήτων και την περιφερειακή διακυβέρνηση θα υπάρξει επιτέλους αποσαφήνιση των αρμοδιοτήτων, άρα και των ευθυνών, σε περιπτώσεις αλληλοκαλύψεων. Ένα χρόνιο πρόβλημα της ελληνικής διοίκησης, αυτό της αναζήτηση των αρμοδιοτήτων, του κατακερματισμού τους, συχνών συγκρούσεων αυτών αναζητά επιτέλους λύση. Με ιδιαίτερη χαρά άκουσα τον Υπουργό Εσωτερικών να προαναγγέλλει τόσο στο Βόλο, στο συνέδριο της ΚΕΔΕ, αλλά και στο τρέχον συνέδριο της ΕΝΠΕ το νομοθέτημα που συντάσσεται και θα έρθει προς ψήφιση, σπάζοντας ουσιαστικά αυτό το πολυετές απόστημα στην ελληνική διοίκηση.
Η υποστελέχωση των υπηρεσιών των Περιφερειών αποτελεί ένα άλλο μεγάλο αγκάθι στην εύρυθμη λειτουργία τους. Τα τελευταία χρόνια είχαμε να αντιμετωπίσουμε ένα μεγάλο «κύμα» συνταξιοδοτήσεων, το οποίο ενέτεινε τη δραστική μείωση του προσωπικού μας. Το προσωπικό των Περιφερειών έχει μειωθεί δραστικά, γεγονός που δημιουργεί πλείστα όσα προβλήματα στη λειτουργία τους. Ο θεσμός της κινητικότητας, ο οποίος αποτέλεσε έναν τρόπο κάλυψης κενών στο δημόσιο τομέα τα μνημονιακά χρόνια, όταν πρακτικά απαγορεύονταν οι προσλήψεις, είναι ένα μέτρο με αρχικό θετικό πρόσημο, με ανθρώπινο χαρακτήρα για τους εργαζόμενους, αλλά με αρνητική εξέλιξη εν συνεχεία σε κομβικές μας υπηρεσίες. Η μετακίνηση ή απόσπαση ενός υπαλλήλου από τις Περιφέρειες σε άλλους φορείς του ευρύτερου Δημοσίου τομέα, δεν προκαλεί μόνο την απώλεια ενός ατόμου από το έμψυχο δυναμικό μας, αλλά ενός ατόμου που έχει εκπαιδευτεί, κατέχει την κατάλληλη τεχνογνωσία στις απαιτήσεις της θέσης και ξαφνικά αποχωρεί δημιουργώντας ένα δυσαναπλήρωτο κενό στη λειτουργία των υπηρεσιών. Αντιλαμβάνομαι απόλυτα την επιθυμία του εκάστοτε εργαζομένου να μετακινηθεί, πλην όμως οφείλουμε να διαφυλάξουμε την άριστη λειτουργία των Περιφερειών για το κοινό καλό. Πρέπει επιτέλους να μπει ένα φρένο στην ανεξέλεγκτη και χωρίς όρια κινητικότητα. Πρέπει να είναι απαραίτητη η σύμφωνη γνώμη του πολιτικού προϊσταμένου για τις μετακινήσεις των υπαλλήλων, όταν μάλιστα αποψιλώνεται μία υπηρεσία.
Προφανώς πρέπει να θεσπιστούν επιπλέον κανόνες που θα περιχαρακώνουν το θεσμό και θα περίμενα οφείλω να πω και η ΕΝΠΕ να είχε κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση τα τελευταία χρόνια με συγκεκριμένες προτάσεις .
Ένας τρόπος επίλυσης του προβλήματος της υποστελέχωσης θα μπορούσε επίσης να είναι με την κατάργηση των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και τη μετακίνηση των υπαλλήλων τους στις αιρετές Περιφέρειες, που θα ενισχύσει σημαντικά το έργο τους και θα δυναμώσει το στελεχιακό προσωπικό με εξειδικευμένους και έμπειρους υπαλλήλους,
Ένα ακόμη ζήτημα που άπτεται των αρμοδιοτήτων των Περιφερειών είναι οι εκ του νόμου γνωμοδοτήσεις μας επί των περιβαλλοντικών ζητημάτων. Σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία το Περιφερειακό Συμβούλιο με αποφάσεις γνωμοδοτικού χαρακτήρα τοποθετείται έναντι μελετών και έργων που υλοποιούνται στην περιοχή. Είναι όμως δυνατόν, σοβαρά περιβαλλοντικά έργα, προϋπολογισμού εκατομμυρίων ευρώ, που σχεδιάζονται να κατασκευαστούν σε μία περιοχή και ενδεχομένως της αλλοιώνουν όλη την εικόνα, το οικοσύστημα και το χαρακτήρα, το ανώτατο περιφερειακό όργανο να συμμετέχει με μία απλή τυπική γνωμοδότηση; Ενδεικτικά θα αναφερθώ στην πρόσφατες πληροφορίες περί εγκατάστασης πλωτής μονάδος υγροποιημένου αερίου (LNG) στον Παγασητικό Κόλπο, σε απόσταση αναπνοής από την πόλη του Βόλου. Ήδη το περιφερειακό μας συμβούλιο τοποθετήθηκε αρνητικά σε δύο συνεδριάσεις επί του συγκεκριμένου θέματος, χωρίς βέβαια οιαδήποτε αποφασιστική αρμοδιότητα. Σε τέτοια υψίστης σημασίας περιβαλλοντικά έργα και σχέδια οι Περιφέρειες, εκφράζοντας τους πολίτες, οφείλουν να έχουν τη δυνατότητα με αποφάσεις τους να καθορίζουν οι ίδιες τις τύχες της περιοχής αρμοδιότητας τους και να προστατεύουν τους πολίτες τους. Αποτελεί στοιχειώδες ζήτημα δημοκρατίας και έκφρασης του λαού.
Τέλος, κλείνω με ένα ζήτημα που άπτεται των διατάξεων για τις περιφερειακές εκλογές. Το ζήτημα που χρήζει επαναξιολόγησης είναι αυτό της εκλογής των χωρικών Αντιπεριφερειαρχών με σταυρό, κάτι που δεν ίσχυε στις αυτοδιοικητικές εκλογές το 2010 και 2014. Η διάταξη αυτή προκαλεί πολύπλευρα προβλήματα τόσο στην προεκλογική διαδικασία, όσο και μετέπειτα στη λειτουργία της περιφερειακής αρχής. Προβαίνω στην επισήμανση αυτή καθώς είμαι χωρική Αντιπεριφερειάρχης Μαγνησίας και Σποράδων από το 2014 και έχω την εμπειρία της εφαρμογής και των δύο διατάξεων. Έχοντας επανεκλεγεί το 2019 στην πρώτη θέση του ψηφοδελτίου μεταξύ άξιων συνυποψηφίων μου, έχω πλέον παγιωμένη θέση ότι οι χωρικοί Αντιπεριφερειάρχες οφείλουν να εκλέγονται χωρίς σταυρό, όπως και ο επικεφαλής της πλειοψηφούσας παράταξης. Εν συντομία θα αναφέρω ότι η εκλογή του Αντιπεριφερειάρχη με σταυρό προκαλεί σοβαρά λειτουργικά προβλήματα εντός τους συνδυασμού, καθώς υπάρχει ένας ή μία υποψήφιος/υποψήφια που όλο το προηγούμενο διάστημα κατέχει αυτή τη θέση ευθύνης, ο οποίος συνδιαμορφώνει το ψηφοδέλτιο της Ενότητας με υποψηφίους τους οποίους εν συνεχεία καλείται προεκλογικά να ανταγωνιστεί. Στην περίπτωση δε, όπως σε αυτή της Μαγνησίας, που η Αντιπεριφερειάρχης είναι γυναικείου φύλου, αυτομάτως μειώνεται το ενδιαφέρον συμμετοχής στο ψηφοδέλτιο από το ίδιο φύλο, που σύμφωνα με το νόμο πρέπει κατ΄ ελάχιστον να ανέρχεται στο 40% των υποψηφίων, ενώ παράλληλα εξανεμίζεται η δυνατότητα εκλογής συμβούλου από το ίδιο φύλο, πολλώ δε μάλλον με την ύπαρξη τριών σταυρών προτίμησης.
Συνεπώς φρονώ ότι θα ήταν απόλυτα ορθό και δίκαιο να επανέλθει το καθεστώς της απευθείας εκλογής των χωρικών Αντιπεριφερειαρχών από τον πλειοψηφούντα συνδυασμό, ενώ σε περίπτωση που κατά τη διάρκεια της θητείας ο Περιφερειάρχης κρίνει σκόπιμο να προβεί στην αντικατάστασή του, να του δίνεται η δυνατότητα να το πράττει με απόφαση του Περιφ. Συμβουλίου, αυξημένες πλειοψηφίας και με κανόνες που δύνανται να καθοριστούν.
Αγαπητοί συνάδελφοι, κυρίες και κύριοι,
Αισθάνομαι πολύ περήφανη που βρίσκομαι ανάμεσα σε ανθρώπους αυτοδιοικητικούς που όλα αυτά τα χρόνια έχουμε αυτοβούλως επιλέξει να προσφέρουμε στο τόπο μας και στους συμπολίτες μας από αυτό μετερίζι της αυτοδιοίκησης και δη αυτό του Β’ Βαθμού. Ήμασταν και παραμένουμε κοντά στον πολίτη, στην καθημερινότητά μου να συμβάλλουμε με έργα και υπηρεσίες στη βελτίωση του βιοτικού του επιπέδου. Θεωρώ ότι παρά τις δυσκολίες της πανδημίας, του πολέμου στην Ευρώπη και προσφάτως της παγκόσμιας ενεργειακής και οικονομικής κρίσης τελευταία χρόνια έγιναν αρκετά βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση. Είμαι όμως πεπεισμένη όμως ταυτόχρονα ότι με τη συγκεκριμένη κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας και του Κυριάκου Μητσοτάκη έχουμε ως συνοδοιπόρο και συνομιλητή μία κυβέρνηση με ευήκοα ώτα και με αποφασιστικότητα. Τώρα είναι η ιστορική ευκαιρία και ευθύνη να συστρατευθούμε και σε συνεννόηση με την κυβέρνηση να επιλύσουμε χρόνια προβλήματα που μας απασχολούν σε καθημερινή βάση. Για το καλό του θεσμού της Αυτοδιοίκησης και των συμπολιτών μας.
Σας ευχαριστώ.»
