Η πολυπολιτισμικότητα είναι μια παγκοσμίως αναγνωρισμένη αρχή ειρηνικής συνύπαρξης που βασίζεται στην ανοχή των σχέσεων μεταξύ των διαφορετικών πολιτισμών. Το χαρακτηριστικό γνώρισμα της πολυπολιτισμικότητας είναι η ανεκτικότητα. Το Αζερμπαϊτζάν, ως τόπος όπου διασταυρώνονται διάφοροι πολιτισμοί, είναι επίσης γνωστό εδώ και αιώνες ως μέρος όπου διαμορφώθηκε ένα περιβάλλον εθνικής και πολιτιστικής πολυμορφίας, όπου οι εκπρόσωποι των διαφορετικών εθνικοτήτων και θρησκευμάτων ζουν σε συνθήκες ειρήνης, ευημερίας, αμοιβαίας κατανόησης και διαλόγου και ο φιλελευθερισμός,σε σχέση με τις ιδιαιτερότητες των διαφόρων λαών, εθνικοτήτων, θρησκειών είναι εγγενής στη νοοτροπία του Αζερμπαϊτζάνικου λαού. Σε όλα τα ιστορικά στάδια στο Αζερμπαϊτζάν διαμορφώνονταν στενές σχέσεις μεταξύ των εθνοτικών και θρησκευτικών κοινοτήτων, δεν υπήρχαν διακρίσεις για εθνικούς, θρησκευτικούς και φυλετικούς λόγους. Η πολυπολιτισμικότητα για το Αζερμπαϊτζάν δεν είναι μόνο εθνική πολιτική αλλά και τρόπος ζωής.
Το Αζερμπαϊτζάν, όπου η πλειονότητα του πληθυσμού είναι μουσουλμάνοι-σιίτες, αποκαλούν πατρίδα τους και άλλες εθνοτικές και θρησκευτικές ομάδες, συμπεριλαμβανομένων των Χριστιανών και των Εβραίων. Ο σεβασμός και η ανεκτικότητα προς τις εθνικές μειονότητες έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της χώρας τόσο στην Αρχαιότητα, στην εποχή του Μεγάλου Δρόμου του Μεταξιού, όσο και στις μέρες μας. Από τη στιγμή της απόκτησης της ανεξαρτησίας του Αζερμπαϊτζάν από τη Σοβιετική Ένωση, οι μειονότητες αυτές εκπροσωπούνται στην κυβέρνηση της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν.
Μόνο στο Μπακού λειτουργούν αρκετές διαφορετικές πολιτιστικές κοινότητες. Ανάμεσά τους υπάρχουν παροικίες Ρώσων, Ουκρανών, Λάκων, Λεζγκίνων, Σλάβων, των Τατ, Τατάρων, Γεωργιανών, Ινγκιλών, Ταλίσιων, Αβάρων, Τούρκων-Μεσκέτιων, Ευρωπαίων και Ορεινών Εβραίων, Γερμανών και Ελλήνων. Γενικά, σε όλες τις περιοχές όπου ζουν συμπαγείς εθνικές μειονότητες, υπάρχουν τέτοιες παροικίες. Αυτό μας επιτρέπει να πούμε ότι την περίοδο της αύξησης των φαινομένων ξενοφοβίας σε διάφορες περιοχές του κόσμου, στο Αζερμπαϊτζάν έχει δημιουργηθεί ένα ιδιόμορφο μοντέλο διαθρησκευτικού διαλόγου και ανεκτικότητας, το οποίο μπορεί να αποτελέσει ένα ειδικό παράδειγμα για πολλές χώρες του κόσμου και την παγκόσμια κοινότητα.Σήμερα, πάνω από το 90% του πληθυσμού της χώρας είναι μουσουλμάνοι και μαζί με τα τζαμιά, υπάρχουν πολλές εκκλησίες και συναγωγές.
Ένα άλλο ζωντανό παράδειγμα ανεκτικότητας του Αζερμπαϊτζάν είναι επίσης η ζεστή και αδελφική στάση απέναντι στους εκπροσώπους της εβραϊκής κοινότητας της χώρας. Αξίζει να σημειωθεί το γεγονός ότι στο Αζερμπαϊτζάν ποτέ δεν υπήρξε αντισημιτισμός και οι Εβραίοι δεν ένιωσαν ποτέ ξένοι. Ο αρχαίος οικισμός “Krasnaya Sloboda”, ο μοναδικός τόπος της συμπαγούς κατοικίας των Εβραίων στον κόσμο, είναι το πραγματικό καμάρι του Αζερμπαϊτζάν. Κατασκευάστηκαν επίσης δύο συναγωγές και το μεγαλύτερο εβραϊκό εκπαιδευτικό κέντρο στον Νότιο Καύκασο.
Χάρη στη στοχευμένη πολιτική του αρχηγού του κράτους σήμερα το Αζερμπαϊτζάν παρουσιάζει στον κόσμο το δικό του μοντέλο της πολυπολιτισμικότητας. Στις 28 Φεβρουαρίου του 2014 ιδρύθηκε ο θεσμός του Κρατικού Συμβούλου της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν για διεθνικά, διαθρησκευτικά και πολυπολιτισμικά θέματα και στις 15 Μαΐου 2014, με διάταγμα του Προέδρου Ιλχάμ Αλίγιεφ, ιδρύθηκε το Διεθνές Κέντρο Πολυπολιτισμικότητας στο Μπακού, προς το παρόν το μοναδικό στον κόσμο.
Παράλληλα, από το 2008στο Μπακού κάθε δύο χρόνιαπραγματοποιείται το Διεθνές Φόρουμ για τον Διαπολιτισμικό Διάλογο, το οποίο αποτελεί μία πλατφόρμα συντονισμού των διεθνών προσπαθειών με στόχο την ενίσχυση της ανεκτικότητας και της αμοιβαίας κατανόησης, την καταπολέμηση των διακρίσεων, του εξτρεμισμού και της ξενοφοβίας στην κοινωνία.
Ως αναγνώριση των προσπαθειών του Αζερμπαϊτζάν για την προώθηση των αξιών της πολυπολιτισμικότητας και του διαπολιτισμικού διαλόγου, το 7ο Παγκόσμιο Φόρουμ του ΟΗΕ για τη Συμμαχία των Πολιτισμών πραγματοποιήθηκε στο Μπακού στις 25-27 Απριλίου του 2016. Κατά τη διάρκεια του Φόρουμ τέθηκαν θέματα σχετικά με νέες προκλήσεις και απειλές, συμπεριλαμβανομένης της πρόληψης των διακρίσεων, της ξενοφοβίας, του ρατσισμού, της καταπολέμησης του επιθετικού αποσχιστικού εθνικισμού, καθώς και μέτρα που στοχεύουν στην ενίσχυση του διαπολιτισμικού και διαθρησκευτικού διαλόγου και την ενθάρρυνση της πολυπολιτισμικότητας.
Οι δραστηριότητες του Ιδρύματος «Heydar Aliyev» συμβάλλουν σημαντικά στην ανάπτυξη της πολυπολιτισμικότητας και της ανεκτικότητας στο Αζερμπαϊτζάν. Στο πλαίσιο του έργου του Ιδρύματος «Διεύθυνση Ανοχής – Αζερμπαϊτζάν», πολλά τζαμιά, εκκλησίες, ναοί ανακατασκευάζονται και αποκαθίστανται τόσο στο Αζερμπαϊτζάν όσο και στο εξωτερικό. Βάσει διμερούς συμφωνίας για την αποκατάσταση των ρωμαϊκών κατακόμβων, που υπογράφηκε μεταξύ του Ιδρύματος και της Αγίας Έδρας, αποκαταστάθηκαν οι Κατακόμβες των Αγίων Μαρσελίνο και Πιέτρο.
Επίσης, το Ίδρυμα παρείχε οικονομική βοήθεια για την αποκατάσταση των πέντε κορδονιών παραθύρων του καθεδρικού ναού του Στρασβούργου που χρονολογούνται από τον 14ο αιώνα, πραγματοποίησε την αποκατάσταση αρχαίων μνημείων που από το 1979περιλαμβάνονται στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς και φυλάσσονται στο πάρκο του Παλατιού Βερσαλλίες στο Παρίσι και βοήθησε στην αναστήλωση των επτά εκκλησιών, που ανήκαν στον X-XII αι. στο δημοτικό διαμέρισμα Orne της Γαλλίας.
Το αρχιτεκτονικό – μουσειακό συγκρότημα«Trapezitsa», που βρίσκεται στη βουλγαρική πόλη Veliko Tarnovo, επίσης αποκαταστάθηκε με την υποστήριξη του Ιδρύματος «Heydar Aliyev». Το Ίδρυμα πραγματοποίησε τη συντήρηση και αποκατάσταση των τοίχων του μνημείου, δημιούργησε τοδρόμο για τους τουρίστες, το Κέντρο Πολιτιστικής Κληρονομιάς, πραγματοποίησε την επισκευή και συντήρηση των τριών μεσαιωνικών εκκλησιών που βρίσκονται σε αυτήν την περιοχή.
Βοήθησε επίσηςστην αποκατάσταση του Μουσείου Καπιτωλίου στη Ρώμη.
Το Αζερμπαϊτζάν, εκτελώντας το ρόλο της γέφυρας μεταξύ των δύο διαφορετικών πολιτισμών, αυξάνει το κύρος του τόσο στο ανατολικό όσο και στο δυτικό ημισφαίριο. Αυτή η ιδέα αντικατοπτρίζεται και στην εξωτερική πολιτική του κράτους μας. Το Αζερμπαϊτζάν είναι πλήρες μέλος τέτοιων έγκυρων οργανισμών όπως ο ΟΗΕ, ο ΟΑΣΕ, το Συμβούλιο της Ευρώπης, ο Οργανισμός Ισλαμικής Συνεργασίας, το GUAM. Το Αζερμπαϊτζάν συνεχίζει με επιτυχία τη διαδικασία ένταξης στην Ευρώπη στο πλαίσιο του προγράμματος «Ανατολική Εταιρική Σχέση», που υλοποιείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η πολυπολιτισμικότητα, η θρησκευτική, εθνική και πολιτιστική ανοχή αποτελούν έναν παράγοντα σύγκλισης μεταξύ της Ελλάδας και του Αζερμπαϊτζάν δίνοντας επιπλέον χώρο για συνεργασία.
